Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen

Elke dag maken inwoners en bezoekers van Oirschot gebruik van de openbare ruimte in de gemeente; ieder op zijn of haar eigen wijze en met een eigen doel. De openbare ruimte vervult zo honderden verschillende functies voor evenzoveel mensen die al net zo verschillend zijn.
Daarmee vormt het een onmisbaar element in een gezonde en actieve gemeenschap. Die openbare ruimte moeten we dus koesteren. En dat doen we met gedegen beheer en onderhoud, waarvoor de gemeente verantwoordelijk is. Elke keuze die wordt gemaakt op het vlak van budget en investeringen heeft direct resultaat op de kwaliteit van de openbare ruimte en daarmee de leefbaarheid van Oirschot.

Hoe de gemeente Oirschot de komende 4 jaar invulling geeft aan het beheer en onderhoud van de openbare ruimte is vastgelegd in het Integraal Maatschappelijk Beheerkader 2.0 (IMBK 2.0). Het vertrekt vanuit de behoorlijk solide beheerbasis die met het vorige IMBK is gelegd. Maar naast dit kader voor de korte termijn dwingen maatschappelijke kwesties de gemeente tot verder kijken
en het maken van plannen voor de lange termijn. Klimaatbestendigheid is hierbij het codewoord: de openbare ruimte moet het hoofd kunnen bieden aan de effecten van klimaatverandering en beter bestand zijn tegen zowel extreme hitte en droogte als hevige regenval. Dit vraagt niet alleen om een nieuwe inrichting van de openbare ruimte, maar ook om een andere manier van beheren. Dat kost tijd en geld, maar de transitie is onvermijdelijk: de effecten van de klimaatverandering zijn nu al merkbaar.

Om onze ambitie richting te geven zijn verschillende beleidsdocumenten vastgesteld zoals het Vastgoedbeleid in 2016 en het Integraal Maatschappelijk Beheerkader 2.0 (IMBK 2.0) in 2023. Middels het IMBK 2.0 heeft de raad gekozen voor een kwaliteitsniveau wat terug te lezen is in het IMBK 2.0. Op basis van het scenario en de bekende areaalgegevens, zijn de beheerbudgetten 2026-2029 bepaald. Om te komen tot concrete uitwerking van het IMBK in projecten is in 2024 het Integraal Maatschappelijk Meerjaren Programma (IMMP) geactualiseerd. In het IMMP (het uitvoeringskader van het IMBK) zijn projecten opgenomen voor de meerjarenbegroting 2026-2029. Deze worden jaarlijks geactualiseerd.

Goede areaalgegevens zijn het fundament van het beheer van de openbare ruimte. Er zijn nieuwe rekenmotoren ontwikkeld. Hiermee kunnen we zelf, met actuele kostenkengetallen, financiële doorrekeningen uitvoeren. Dit geldt zowel voor klein als groot onderhoud. Op basis van deze doorrekeningen ontstaat actueel inzicht in de beheerkosten. In 2026 voegen we de assets sportaccommodaties en gemeentelijk vastgoed toe.

• ‘Huis op orde’: van alle assets zijn areaalgegevens, kwaliteit, onderhoudsbehoefte, vervangingsinvesteringen en risico’s in beeld voor de komende planperiode. Ook borgen we dat deze informatie op orde blijft middels extra formatie. We voegen de assets sportaccommodaties en gemeentelijk vastgoed toe.
• Actuele rekenmotoren in eigen beheer: iedere beheerder is in staat om zijn eigen areaal door te rekenen en kosten voor klein en groot onderhoud te bepalen.
• Beheer op orde: rationeel beheer, met onderhoud en vervanging op basis van vaktechnische normen/richtlijnen. Achterstanden zijn ingelopen en we zijn voorbereid op toekomstige opgaven.
• Consequenties inrichting: past bij functionele inrichting, met robuust en sober standaard materiaalgebruik in de wijken. Er is ruimte voor afwijkende of bijzondere materialen, met een representatieve uitstraling, sierwaarde of design in de (historische) centra.
• Bestuurlijke ambities: gedifferentieerde beeldkwaliteit geeft invulling aan de identiteit van de centra en doorgaande wegen. Sluit aan op de functionaliteit en beleving van inwoners en bezoekers en gedeeltelijk op bestuurlijke ambities.
• Financieel op orde: realistisch en voldoet aan de eisen van de toezichthouder.
• Geen kapitaalvernietiging. Robuuste begroting, biedt ruimte om invulling te geven aan de belangrijkste beleidskaders en opgaven, met enige ruimte voor tegenvallers en incidenten.

We hebben een gedifferentieerd beheer: met beeldkwaliteit A in het historische centrum van Oirschot en de centra van de dorpen.  Voor hoofdwegen geldt zowel technisch als netheid/schoon kwaliteitsniveau B. Voor woongebieden, bedrijventerreinen en natuur & buitengebied zijn gedifferentieerde kwaliteitsniveaus opgenomen, zie tabel hieronder.  Met dit beeldkwaliteit volgen we de landelijke systematiek van het CROW.

We leggen onze areaalgegevens vast in een beheersysteem dat is ondergebracht in de Kempensamenwerking bij het Shared Servicecenter (SSC). Dit is onze basis waar we van uitgaan bij het voorbereiden van het Integraal Maatschappelijk Meerjarenprogramma (IMMP), alsook
het inzetten van de rekenmotoren en het opstellen van bestekken en onderhoudscontracten. Het vastleggen van data gebeurt op basis van de landelijk geldende standaarden. We voegen de assets sportaccommodaties en gemeentelijk vastgoed toe.

In 2022 zijn de areaalgegevens op orde gebracht en in overleg met SSC De Kempen nieuwe mutatieprocessen doorgevoerd. Ook is binnen de afdeling het mutatieproces geborgd. Via structureel overleg zorgen we samen met SSC De Kempen voor verdere verbetering van het mutatieproces.

Ieder jaar vinden er wijzigingen plaats aan het beheerareaal als gevolg van projecten op het gebied van ruimtelijke ontwikkelingen. Denk aan nieuwe locaties voor wonen en bedrijven met hun openbare ruimte, uitbreidingen van de (recreatieve) infrastructuur boven- en ondergronds en functieveranderingen van bestaande locaties.
 
Budgetaanpassingen zijn ieder jaar nodig. Deze worden jaarlijks in beeld gebracht en meegenomen met de koersnota en meerjarenbegroting. We verhogen de budgetten op basis van toegevoegde woningen of m² oppervlakte. De resultaten van de doorrekeningen met de nieuwe rekenmotoren nemen we hierin ook mee.

Het IMBK geeft kaders voor het onderhoud van de volgende kapitaalgoederen:
•    Wegen;
•    Meubilair;
•    Riolering en water;
•    Civiele kunstwerken;
•    Openbare verlichting;
•    Groen;
•    Schoon;
•    Spelen / bewegen;
•    Verkeer en vervoer;
•    Sportaccommodaties;
•    Gemeentelijk vastgoed.

Op de volgende pagina’s gaan we in op de staat van onderhoud en de onderhoudslasten. Per soort kapitaalgoed is beschreven:
•    Het beleidskader waarop het onderhoud van de kapitaalgoederen is gebaseerd.
•    Het door de raad vastgestelde kwaliteitsniveau van onderhoud.
•    De actuele staat van onderhoud;.
•    De in de begroting opgenomen budgetten.

1.    Het beleidskader
Het actuele en vigerende beleid is het huidige Integraal Maatschappelijk Beheerkader (IMBK).

2.    Vastgesteld kwaliteitsniveau
Bij de vaststelling van het IMBK is gekozen voor het basisscenario.

3.    Actuele staat van onderhoud
Eind 2022 is het wegenareaal volledig geïnspecteerd. De aanwezige achterstand lopen we geleidelijk in. We maken hiervoor een planning waarbij we rekening houden met de beschikbare budgetten binnen het IMBK.
De hoofdwegen hebben goede kwaliteit, waardoor de doorstroming en veiligheid voor de meeste weggebruikers geborgd zijn. Duidelijk zichtbaar is dat de kwaliteit van de wegen buiten de bebouwde kom (buitengebied en natuurgebieden) het laagste is. Dit betreft vooral asfaltwegen. In 2024 is een nieuwe weginspectie uitgevoerd waaruit blijkt wat de actuele staat is waarna we deze uitkomsten verwerken in het IMMP.

In 2023 is het IMBK geactualiseerd. Hieraan is een uitvoeringsplan wegen gekoppeld. Daarin omschrijven we de huidige kwaliteit van het beheerareaal. Met een planning van het benodigde onderhoud laten we zien wat dat de komend 5 jaar gaat kosten.

1.    Het beleidskader
Het actuele en vigerende beleid is het huidige Integraal Maatschappelijk Beheerkader (IMBK)

2.    Vastgesteld kwaliteitsniveau
Bij de vaststelling van het IMBK is gekozen voor het basisscenario.

3.    Actuele staat van onderhoud
De omvang en de technische staat zijn bekend. In de rapportage van de inventarisatie voor beheerdata, basis op orde, komt de werkelijke omvang van het straatmeubilair naar voren. Nadat de omvang bekend is wordt de onderhoudsbehoefte bepaald. Hierna is een uitvoeringsplan gemaakt en zijn deze vertaald in de assetsheets.

1.    Het beleidskader
Het actuele en vigerende beleid is het huidige Integraal Maatschappelijk Beheerkader (IMBK)

2.    Vastgesteld kwaliteitsniveau
Bij de vaststelling van het IMBK is gekozen voor het basisscenario (inclusief noodzakelijke maatregelen voor klimaatadaptatie en waterberging).

3.    Actuele staat van onderhoud
In 2023 heeft een nieuwe grootschalige inspectie van de vrijvervalriolen plaatsgevonden. De resultaten hiervan worden in de actualisatie van het IMMP meegenomen. Qua functioneren voldoet de gemeente aan de eisen die het waterschap stelt. De riolen en de buitenruimte zijn nu nog niet in staat om de heftige ‘klimaatbuien’ afdoende te verwerken. De afgelopen jaren zijn alle stelsels opnieuw doorgerekend en de hoeveelheid en plaatsen waar water op straat komt in beeld gebracht. Aan de hand daarvan is een maatregelenplan opgesteld dat tevens onderdeel vormt van het programma Water en Riolering en daarmee uitvoering geeft aan het IMBK.

1.    Het beleidskader
Het actuele en vigerende beleid is het huidige Integraal Maatschappelijk Beheerkader (IMBK)

2.    Vastgesteld kwaliteitsniveau
Bij de vaststelling van het IMBK is gekozen voor het basisscenario.

3.    Actuele staat van onderhoud
In 2023 is een nieuwe inspectie op de inmiddels 41 civiele kunstwerken uitgevoerd. Op basis hiervan is in 2025 een meerjaren onderhoudsplan (MJOP) opgesteld. Dit jaar starten we met het uitvoeren van de maatregelen.

1.    Het beleidskader
Het actuele en vigerende beleid is het huidige Integraal Maatschappelijk Beheerkader (IMBK)

2.    Vastgesteld kwaliteitsniveau
Bij de vaststelling van het IMBK is gekozen voor het basisscenario.

3.    Actuele staat van onderhoud
Na het vaststellen van het IMBK gaan we starten met het opstellen van een uitvoeringsprogramma groen. In 2026 gaan we verder met de uitvoering van dit programma, wat als gevolg heeft dat het onderhoud verbeterd en de kwaliteit van het groen verhoogd wordt conform het gewenste beeld.
We voldoen daarmee aan de wettelijke zorgplicht. In 2025 is de boomverordening vernieuwd, waardoor deze weer actueel is. Thema’s als duurzaamheid en klimaat  zijn hierin meegenomen.

1.    Het beleidskader
Het actuele en vigerende beleid is het huidige Integraal Maatschappelijk Beheerkader (IMBK)

2.    Vastgesteld kwaliteitsniveau
Bij de vaststelling van het IMBK is gekozen voor het basisscenario.

3.    Actuele staat van onderhoud
Ons areaal van deze onderdelen van de openbare ruimte is voldoende in beeld in aantallen en met name qua kwaliteit om de kwaliteitsslag te maken naar B in het algemeen en A kwaliteit in de centra. Op basis van de middelen die beschikbaar zijn in het IMBK, inventariseren en inspecteren we deze producten op kwaliteit. Ook is ons beheersysteem op orde met deze gegevens. Ook in 2026 zijn we aan het verledden op basis van het meerjarenplan.

1.    Het beleidskader
Het actuele en vigerende beleid is het huidige Integraal Maatschappelijk Beheerkader (IMBK)

2.    Vastgesteld kwaliteitsniveau
Bij de vaststelling van het IMBK is gekozen voor het basisscenario.

3.    Actuele staat van onderhoud
Alle toestellen voldoen aan de veiligheidseisen. Vanuit de wettelijke aansprakelijkheid wordt ieder toestel jaarlijks aan een inspectie onderworpen. Gebreken die naar voren komen worden verholpen. Tussentijds voert het Servicebedrijf visuele controles uit. De ondergronden worden gereinigd en onderhouden zodat ze voldoen aan de veiligheidseisen.

1.    Het beleidskader
Het actuele en vigerende beleid is het huidige Integraal Maatschappelijk Beheerkader (IMBK), met daaronder het mobiliteitsplan.

2.    Vastgesteld kwaliteitsniveau
Bij de vaststelling van het IMBK is gekozen voor het basisscenario.

3.    Actuele staat van onderhoud
Het dagelijks onderhoud vertaalt zich naar het onderhoud op verkeerstekens, zijnde borden en markering. In 2026 onderzoeken we of een deel van het huidige areaal gesaneerd kan worden. In 2024 is een inspectie uitgevoerd van alle markeringen en op basis daarvan wordt in 2025 een uitvoeringsprogramma gemaakt voor 2026 en de jaren daarna.

1.    Het beleidskader
Het actuele en vigerende beleid is het huidige Integraal Maatschappelijk Beheerkader (IMBK), met daaronder kadernota Vastgoed.
2.    Vastgesteld kwaliteitsniveau
Het kwaliteitsniveau voor alle gebouwen is 3 (PVM; vastgoed consultancybureau). In 2019 is voor de velden en de parkinrichting van de buitensportaccommodaties onderhoudsniveau C (CROW) en voor de gebouwen van de buitensportaccommodaties conditieniveau 3 (PVM) bepaald als standaard onderhoudsniveau. Er is een duurzame meerjarenonderhoudsprognose opgesteld.
Het IMBK geeft aan wat het kwaliteitsniveau gaat worden.
 3.    Actuele staat van onderhoud
De staat van onderhoud is voor alle gebouwen goed. Er is gestart met verduurzaming van het gemeentelijk vastgoed.